De afgelopen decennia hebben we veel geleerd over de fysiologie van vitamine D, die een cruciale rol speelt bij de intestinale opname van calcium en fosfor, bothomeostase, spierfunctie, oncogenese, immuunrespons en het metabolisme. Zeker na de ontdekking van de vitamine D-receptor (VDR)  is de kennis van de werking van vitamine D en het D-hormoon enorm toegenomen. Het merendeel van de effecten van vitamine D wordt gemedieerd door de VDR, die de expressie bevordert van genen die specifieke DNA-sequenties bevatten en tot expressie komt in bijna alle nucleus (kern)-houdende cellen.

Vitamine D3 is van groot belang voor onze immuniteit en helaas heeft een significant deel van onze bevolking een suboptimale vitamine D-status.  M.J. Bruins et al. rapporteerden hierover in hun studie van 2023. De vitamine D-status wordt meestal bepaald door het meten van 25-OH-D3, dat een halfwaardetijd van circa twee weken heeft en de primaire vorm van deze vitamine in de circulatie is. Er worden steeds nieuwe  details ontdekt over welke rol vitamine D speelt bij de modulatie van zowel het aangeboren als het verworven, adaptieve immuunsysteem. En hoe deze vitamine bijdraagt aan de synthese van defensinen, cruciaal is voor het versterken van de fagocytische activiteit van macrofagen ten opzichte van pathogenen en de reactie van het immuunsysteem en ontstekingscascades mede reguleert; deze review uit 2023 geeft daarvan een mooi, informatief maar ook kritisch overzicht.

In de publicatie van 28 februari 2024 van M. Sartine et al. getiteld Preventive Vitamin D Supplementation and Risk for COVID-19 Infection: A Systematic Review and Meta-Analysis, is vitamine D opnieuw onder de loep genomen. Zover bekend is dit de eerste studie of één van de eerste onderzoeken waarin preventieve vitamine D-suppletie werd overwogen bij mensen die niet door een COVID-19-infectie zijn getroffen. In deze meta-analyse van 19 onderzoeken, bestaande uit 7 RCT’s en 12 analytische onderzoeken met in totaal 1.262.235 deelnemers, is  de potentiële beschermende rol van vitamine D-suppletie vóór een COVID-19-infectie beoordeeld in termen van de vermindering van de incidentie van COVID-19-infectie, IC-opname en sterfte. Het was mogelijk om de incidentie van een COVID-19-infectie in 13 van de 19 onderzoeken, de sterfte in 11 van de 19 onderzoeken en de opname op de intensive care in slechts 3 van de 19 onderzoeken te evalueren. Zowel de RCT’s als analytische onderzoeken constateerden een afname van de incidentie van COVID-19-infectie in de populatie die werd onderworpen aan vitamine D-suppletie. De resultaten van deze meta-analyse ondersteunen het gebruik van vitamine D, vooral in populaties met vitamine D-tekorten, bij de preventie van COVID-19-infectie en bij de preventie van gerelateerde complicaties.

Het blijft om die reden jammer dat de regering per 1 januari 2023 op advies van het zorginstituut vitamine D uit het basispakket heeft gehaald, ondanks de grote bezorgdheid daarover van apothekers en artsen.