Veroudering kunnen we vertragen en telomeren spelen daarbij een belangrijke rol.
In ons lichaam vindt iedere seconde talrijke celdelingen plaats. Cellen maken een nieuwe kopie van zichzelf waarna de oude cel uiteindelijk zichzelf opruimt. Het belangrijkste onderdeel in dit proces is het kopiëren van de chromosomen. Telomeren zijn de laatste eindjes van een chromosoom, ofwel stukjes DNA aan het einde van een chromosoom waar ons genetische materiaal in opgeslagen ligt. Telomeren hebben belangrijke functie: ze beschermen de chromosomen zodat deze kunnen blijven vernieuwen, waardoor we minder snel verouderen en beter zijn beschermd tegen ziektes.
Telomeren en eeuwig leven
Bij elke celdeling worden de telomeren steeds korter, totdat ze te kort worden en niet meer kunnen delen, op dat punt gaan de cellen dood. Hoe korter de telomeren worden, hoe minder bescherming de chromosomen hebben, het DNA loopt schade op. Wanneer de lengte van de telomeren behouden zou blijven, dan kun je in principe eeuwig leven. De oorspronkelijke lengte van telomeren is genetisch bepaald. Hoe snel deze telomeren verkorten kunnen we zelf positief (maar ook negatief) beïnvloeden.
Wetenschappelijk onderzoek laat zien dat verkorte telomeren de oorzaak zijn van biologische veroudering en bijdragen aan het ontstaan van ziekten als hart- en vaatziekten, diabetes, onvruchtbaarheid, sommige vormen van kanker en infectieziekten (Gavazzi & Krause, 2002). Dit maakt het beschermen van telomeren erg belangrijk. Voeding, stress, beweging en levensstijl zijn van invloed op de celdeling en dus de lengte van telomeren. Wanneer je ongezond leeft, verkorten je telomeren sneller en dit verhoogt het risico op ziektes en zal je dus eerder overlijden.
Invloeden op verkorting van telomeren
Er zijn verschillende bewezen invloeden op het verkortingsproces en dus het versnellen van veroudering.
• Een ongezonde levensstijl. Denk hierbij aan roken, medicijnen slikken, veel alcohol drinken, veel in de zon zitten, te veel en te intensief sporten en suikerrijke en bewerkte voeding eten. Hierdoor ontstaan vrije radicalen. Als je te weinig antioxidanten binnenkrijgt met gezonde voeding kunnen je weefsels en organen versneld beschadigen waardoor de telomeren in hoger tempo verkorten..
• Suikers. Teveel suiker is in hoge mate verantwoordelijk voor een versnelling van het verouderingsproces.
• Stress. Onderzoekers aan de University of California hebben ontdekt dat chronische stress het verkortingsproces sterk kan versnellen (Nelson et al. 2011). Bij stress vinden er ontstekingsreacties plaats in het lichaam en maakt het cortisol aan. Dit zijn allemaal aspecten die de oxidatieve stress, en dus het verouderingsproces, in het lichaam verhogen (Flohé et al. 1995).
• Depressie. Uit onderzoek blijkt dat depressie zorgt voor het versnellen van celveroudering. Hoe erger de mate van depressie, hoe korter de telomeren waren (J E Verhoeven, D Révész et al. gepubliceerd in Molecular Psychiatry, 2013).
Tips om de verkorting van telomeren te vertragen
• Gezonder leven
De beste basis voor een lang en energiek leven is een gezond voedingspatroon vol biologische groente en fruit, gezonde eiwitten, essentiele suikers en goede vetten en zo min mogelijk granen en suikers.
• Goed bewegen
Te veel en te intensief sporten kan het verouderingsproces juist versnellen. Toch is, op de juiste manier, bewegen erg belangrijk. Wanneer je dit regelmatig aan krachttraining doet wordt de aanmaak van groeihormoon gestimuleerd en deze helpt cellen herstellen en vernieuwen. Het verbetert de collageenproductie en –reparatie, wat zorgt voor een zachte, soepele, stevige huid en vermindering van rimpels. Groeihormoon reguleert de stofwisseling en vetverbranding en draagt bij spieropbouw en het verminderen van stress.
• Anti oxidanten gebruiken
Bepaalde antioxidanten kunnen de verkorting van telomeren vertragen (Richie, 1992)
• Suikers en fructose vermijden
Probeer suikers en fructose zoveel mogelijk te beperken. Omdat fructose ook in hoge concentraties aanwezig is in bepaalde soorten vers fruit, zoals peer, druiven en appel, is het ook goed om erop te letten welk soort fruit je eet en hoeveel je ervan eet.
• Stress verminderen
Omdat stress zo’n grote invloed heeft op het verouderingsproces is het belangrijk om hier voldoende aandacht aan te besteden. Gezond eten, regelmatig bewegen en voldoende nachtrust zijn hiervoor essentieel, naast het aanpassen van je dagelijkse patroon van werken en/of leven.