Overgewicht als gevolg van een verstoorde darmflora

De mens heeft meer bacteriën in zijn lichaam dan cellen. Onze darmen huisvesten gemiddeld 1013 tot 1014 micro-organismen. Het gezamenlijke genoom van deze beestjes – het zogenaamde microbioom – telt 100 keer meer genen dan het menselijke genoom. Het gemiddelde gewicht van de darmbacteriën bij een volwassene is 1,5 à 2 kg. Bij de geboorte is de darm steriel. De darmflora ontwikkelt zich onder invloed van de omgeving, de darmflora en de vaginale flora van de moeder, de voeding, enz. Overdreven hygiëne, keizersnede, antibioticagebruik en vervanging van borstvoeding door koemelk hebben een belangrijke impact op de darmflora van kinderen.

Kinderen die borstvoeding krijgen, hebben een andere darmflora dan kinderen die flessenvoeding krijgen. Borstvoeding zorgt voor een meer gevarieerde bacteriële samenstelling, die meer resistentie biedt tegen antibiotica en toxische stoffen. Ook de voeding op latere leeftijd bepaalt mee de samenstelling van de darmflora.

Een verstoorde darmflora wordt niet alleen gelinkt aan allergie en auto-immuniteit, maar ook aan overgewicht, ontsteking, insulineresistentie, glucose-intolerantie en diabetes.

Studies tonen aan dat mensen met overgewicht een andere samenstelling van de darmbacteriën hebben dan slanke mensen. Dikke mensen hebben een hoger aantal Firmicuten, dat zijn bacteriën die in staat zijn onoplosbare vezels af te breken en daar energie uit te halen. Deze mensen halen dus meer calorieën uit hun voeding. Aan de andere kant hebben mensen met overgewicht minder Bifidobacteriën dan slanke mensen.

Kinderen die met een keizersnede geboren worden hebben twee keer zoveel kans om op de leeftijd van drie jaar al met ernstig overgewicht te kampen. Dat komt omdat ze een andere darmflora hebben dan kinderen die langs vaginale weg geboren worden. De vagina en de darmen van de moeder hebben een specifieke bacteriële flora die aan het kind wordt meegegeven tijdens de bevalling en die de samenstelling van de darmflora van de baby mee bepaalt. Bij een natuurlijke geboorte passeert het kind het vaginale en anale gebied van de moeder. Pas daarna begint bij de baby de natuurlijke kolonisatie van de darm met bacteriën. Kinderen die via een keizersnede geboren worden, missen die natuurlijke start. Bovendien worden ze geboren in de steriele omgeving van een operatiekamer. Men vindt in de darmen van keizersnede-baby’s een hoger aantal Firmicuten, net als bij volwassenen met overgewicht.

Eigenlijk zouden keizersnede-baby’s na de geboorte met de uitwerpselen van de moeder ingewreven moeten worden. Dat klinkt voor ons heel vies en druist in tegen ons idee van hygiëne, maar in het dierenrijk is dat niet ongewoon. Een pasgeboren olifant rolt meteen na de geboorte door de poep die zijn soortgenoten speciaal voor de bevalling op een hoop hebben gelegd. Misschien kunnen we daar nog wel iets van leren. Het is in ieder geval geen slecht idee om de baby na de geboorte in contact te brengen met de vaginale en darmbacteriën van de moeder.

Een andere manier is het nemen van prebiotica, probiotica en synbiotica (combinatie van pre- en probiotica). Uit onderzoek blijkt dat suppletie met deze stoffen overgewicht en insulineresistentie kan voorkomen. Bij zwangere vrouwen kan suppletie met een mengsel van bifidobacteriën overgewicht bij hun kinderen tijdens de eerste vier jaren voorkomen. Ze kunnen echter in elke fase van het leven ingezet worden om het metabolisme gunstig te beïnvloeden. Volwassenen die probiotica nemen, zien hun taille slinken. Het is nooit te laat om je darmflora opnieuw gezond te maken. Kies voor een krachtig preparaat, met voldoende levende bacteriën, dat bestand is tegen maagzuur. Of neem probiotica vlak na de maaltijd, dan is de maag het minst zuur.

Oorzaken van een verstoorde darmflora

·         Proteïnedieet

·         Te veel dierlijke eiwitten en vetten (vlees, vis, zuivel)

·         Te veel geraffineerde suikers en koolhydraten

·         Te weinig vezels

·         Koemelk in plaats van borstvoeding

·         Keizersnede

·         Stress, angst, emotionele problemen

·         Fysieke stress

·         Te weinig beweging

·         Medicijnen: antibiotica, ontstekingsremmers, aspirine, steroïden, maagzuurremmers, anticonceptiepil

·         Gebrek aan maagzuur

·         Trage darmperistaltiek

·         Straling

·         Milieutoxines, zware metalen

·         Sulfaten en sulfieten

Marik PE. Colonic flora, Probiotics, Obesity and Diabetes. Front Endocrinol (Lausanne). 2012;3:87.

Luoto R et al. (2010). The impact of perinatal probiotic intervention on the development of overweight and obesity: follow-up study from birth to 10 years. Int. J. Obes. (Lond.) 34, 1531–1537.

Kadooka Y et al. (2010). Regulation of abdominal adiposity by probiotics (Lactobacillus gasseri SBT2055) in adults with obese tendencies in a randomized controlled trial. Eur. J. Clin. Nutr. 64, 636–643.