Het lekkende darm syndroom

VAAK ONOPGEMERKTE OORZAAK VAN KLACHTEN

Het lekkende darm syndroom of Leaky Gut Syndrome (LGS) is een aandoening waarbij de darmwand zijn integriteit verliest en meer doorlaat dan de bedoeling is. In feite vallen er gaten in de darmwand, waar gemakkelijk onverteerde voedselelementen, schadelijke stoffen en allerlei bacteriën, parasieten, schimmels en virussen doorheen kunnen en in het bloed terechtkomen. De binnenbekleding van de darmwand is een slijmvlies dat de grens vormt tussen de buitenwereld en de binnenkant van het lichaam. Alles wat binnenkomt via de mond, komt in de darm terecht en wordt in de darm geselecteerd op bruikbaarheid, waarna het ‘restmateriaal’ wordt uitgescheiden. Het grootste deel van het menselijk immuunsysteem zetelt dan ook in de darm, waar ongewenste indringers in feite buiten het lichaam worden gehouden en onschadelijk worden gemaakt.

Een gezond darmslijmvlies scheidt antistoffen af, waaronder SIgA (Secretory Immunoglobuline A). Deze stof maakt vijandelijke indringers, zoals schimmels, bacteriën en parasieten onschadelijk en zorgt ervoor dat ze zich niet aan de darmwand kunnen hechten. Ook onvolledig verteerde eiwitten en voedselresten worden tegengehouden. Een goed functionerend darmslijmvlies werkt dus als een barrière tussen binnen en buiten.

Een gezonde darm heeft echter een bepaalde mate van doorlaatbaarheid nodig, waardoor het mogelijk is om voor het lichaam nuttige stoffen op te nemen. Aan de binnenkant van de darm zitten een heleboel kleine uitsteeksels, de zogenaamde darmvilli. Deze darmvilli maken het oppervlak van de darm groter en zorgen voor de opname van voedingsstoffen. Wanneer de darmwand beschadigd of ontstoken is, kunnen deze villi hun werk niet meer goed doen. Ze produceren niet genoeg voor de spijsvertering benodigde enzymen, waardoor de vertering minder goed verloopt en er minder voedingsstoffen worden opgenomen. Een darm waarin gaten zijn gevallen heeft in feite een minder groot oppervlak dat voedingsstoffen opneemt. Het is niet zo dat een doorlaatbare darm ook voedingsstoffen makkelijker doorlaat. Integendeel. Voedingstoffen, zoals mineralen, hebben vaak een dragerproteïne nodig die ze door de darmwand heen ‘draagt’. Als de darmwand beschadigd raakt, dan verliezen deze dragers hun werking. Een lekkende darm laat dus te veel van het slechte door en te weinig van het goede.

Hoe ontstaat het lekkende darm syndroom?
Het lekkende darm syndroom ontstaat meestal door irritatie en ontsteking van het darmslijmvlies. Dit kan een aantal oorzaken hebben:

• een dieet dat rijk is aan suiker en witmeel
• Een overgevoeligheid voor exorphinen uit gluten, zuivel, soja of spinazie
• een dieet dat te weinig vezels bevat
• een gebrekkige spijsvertering, tekort aan maagzuur en/of spijsverteringsenzymen
• een gebrekkige leverfunctie, waardoor een overmaat aan gifstoffen in de darm ontstaat
• candida, overmatige groei van schimmels en gistingsprocessen in de darm
• een gebrek aan goede darmbacteriën
• parasitaire infecties, bacteriële infecties
• voedselallergieën
• overmatig gebruik van alcohol, cafeïne, nicotine en andere genotsmiddelen of drugs, medicijngebruik, waaronder aspirine, ibuprofen, ontstekingsremmers (NSAID’s), prednison, antibiotica, de anticonceptiepil, zuurremmers, H2-antagonisten etc.)
• resten van pesticiden, chemicaliën en andere gifstoffen
• tekort aan voedingsstoffen, zoals vitamines, mineralen (zink!), aminozuren, essentiële vetzuren.

Veel van deze oorzaken houden met elkaar verband. Een dieet dat rijk is aan suiker en witmeel zal de overgroei van schimmels en een candida-infectie tot gevolg hebben. Het gebruik van antibiotica leidt tot een gebrek aan gezonde darmbacteriën, wat ook weer een overgroei van candida tot gevolg heeft. Een tekort aan voedingsstoffen, waaronder een zinktekort, leidt tot een gebrekkige spijsvertering en een tekort aan maagzuur en enzymen, maar een slechte vertering leidt ook weer tot een verminderde opname van voedingsstoffen. Een slechte vertering op zijn beurt kan voedselallergieën tot gevolg hebben, die weer tot een ontstoken darmslijmvlies leiden. Het ontstoken darmslijmvlies kan op zichzelf weer de aanleiding zijn tot voedselallergieën. De vraag is wat er eerder was: de kip of het ei. Vaak is er sprake van een vicieuze cirkel waarbij gevolgen oorzaken worden, die weer tot gevolgen leiden.

Wat zijn de gevolgen?
Zoals eerder gezegd laat een lekkende darm allerlei elementen door die niet in het bloed thuishoren. Het gaat niet alleen om bacteriën, parasieten en schimmels maar ook om onvolledig verteerde eiwitten en andere abnormaal grote voedselmoleculen. Het lichaam antwoordt op al deze vijandelijke indringers en andere onbekende elementen met allergische reacties, ontstekingsreacties en verhoogde reacties van het immuunsysteem. Deze ontstekings- en immuunreacties kunnen overal in het lichaam plaatsvinden. Bijvoorbeeld in de darm zelf, waardoor colitis ulcerosa of de ziekte van Crohn ontstaat en het darmslijmvlies verder wordt aangetast, of in de gewrichten, waardoor artritis ontstaat. Er kunnen huidreacties plaatsvinden in de vorm van eczeem of netelroos, de longen reageren met astma en overal in het lichaam is sprake van een verhoogde ontstekingsgevoeligheid. Het lichaam slaat alarm en het immuunsysteem kan overdreven reacties gaan vertonen in de vorm van auto-immuunreacties. Bij een auto-immuunreactie maakt het afweersysteem antistoffen aan tegen lichaamseigen weefsels. Dit leidt tot een hele lijst aandoeningen, waarvan chronische vermoeidheid een van de meest algemeen voorkomende is, aangezien het lichaam in een voortdurende strijd tegen zichzelf is verwikkeld. Bovendien creëert elke maaltijd die in een lekkende darm terechtkomt nieuwe stress voor het lichaam. Een ander gevolg van een leaky gut is, zoals eerder genoemd, de verminderde opname van voedingstoffen in de darm. Het gaat hier vooral om de vetoplosbare vitamines, zoals A, D, E en K, en vitamine B12, die in de darm worden opgenomen. Ook mineralen worden verminderd geabsorbeerd. Bij een gebrek aan gezonde darmbacteriën worden bovendien minder B-vitaminen en minder vitamine K aangemaakt in de darm. Dit alles leidt tot een minder goede nutritionele status in het lichaam, waardoor het lichaam verzwakt en gevoeliger wordt voor ontstekingen en infecties. De immuunfunctie van de darm is verminderd omdat er minder IgA wordt geproduceerd door het darmslijmvlies en ook de enzymproductie, die in het darmslijmvlies plaatsvindt, neemt af, waardoor de spijsvertering minder efficiënt verloopt. De lever krijgt te maken met een overmaat aan gifstoffen in het bloed die allemaal onschadelijk gemaakt moeten worden. Wanneer de lever het niet meer aankan, hopen deze gifstoffen zich op verschillende plaatsen in het lichaam op en kunnen daar klachten veroorzaken. Ook kunnen ze weer in de darm terechtkomen, waar ze de darmpermeabiliteit verder aantasten. Ziehier opnieuw de vicieuze cirkel.

Endorfine en lekkende darm
Inflammatie (ontsteking) is een van de belangrijkste oorzaken van lekkende darm. Door het ontstekingsproces worden de tight junctions (verbindingseiwitten) aangetast, waardoor de doorlaatbaarheid toeneemt. Het DPP-IV enzym bevindt zich in de dunne mucosale laag van de darmen. Daar verhindert het de opname van exorfinen in de bloedbaan en beschermt het de endorfinereceptoren die in de darmen een anti-inflammatoire (ontstekingsremmende) werking hebben R. Het DPP-IV enzym helpt de microvilli mee in stand houden en is daarmee een van de belangrijkste enzymen om leaky gut te voorkomen en te behandelen. Onderzoek wijst uit dat bij een deficiënte DPP-IV enzymwerking (bv. onder invloed van  gluten of zuivel of soja of spinazie) de microvilli kleiner worden, wat een lekkende darm in de hand werk .Het endorfinesysteem heeft in de darmen een anti-inflammatoire functie. Daarom kunnen mensen met de ziekte van Crohn, colitis en andere darmontstekingen zo snel opknappen als ze een exorfinevrij dieet volgen. Door exorfinen te mijden, worden de endorfinereceptoren meer beschikbaar voor de lichaamseigen endorfine.