Hormonale disbalans bij vrouwen
Je lichaam heeft het vermogen om de hormoonhuishouding zelf te corrigeren, echter wanneer we het steeds negatief beïnvloeden door teveel stress of verkeerde voeding raken de hormonen structureel uit balans. En dit heeft invloed op de gezondheid: je slaat bijvoorbeeld sneller vet op, veroudert sneller, hebt minder energie, minder libido. Onze hormonen zijn verantwoordelijk voor allerlei belangrijke processen in het lichaam. Als we ouder worden verandert onze hormoonhuishouding, maar wat we onterecht denken is dat onze hormoonhuishouding verandert door onze leeftijd. Onze leef-tijd (de tijd dat we leven) is echter het minst van invloed op onze hormonen. Voeding, toxische stoffen, beweging en stress hebben een veel grotere invloed. Op elke leeftijd kunnen we onze hormonen in balans brengen en ons dus energieker en gezonder voelen.
Balans in onze hormoonhuishouding geeft ons veel meer energie, je wordt ’s morgens fitter wakker en hebt meer energie gedurende de dag. Vermoeidheid komt vaak voort uit hormonale disbalansen. Deze disbalansen kunnen ontstaan door voedselintoleranties, dus voeding eten waarvan we ons niet meer bewust zijn dat ons lichaam er eigenlijk gevoelig voor is. Ook deficiënties en tekorten aan vitaminen en mineralen kunnen een oorzaak zijn van een disbalans. De problemen beginnen van binnenuit en niet door de leeftijd. Balans in de hormoonhuishouding brengt ons: meer energie, verlies van overtollig vet en gewichtsverlies, jongere en egale huid, betere weerstand, hoger libido, minder klachten tijdens de menstruatie of menopauze, minder stress, een betere stofwisseling, betere temperatuurregulatie en een goede verhouding tussen spieren en vet.
De klacht als richtingaanwijzer
De klachten of problemen die we ervaren zijn eigenlijk symptomen, probeer ze zo ook te bekijken. Slechte huid, vermoeidheid, lager libido, dunner wordend haar, koude handen en voeten, niet goed slapen, veel trek in zoet of juist zout: het zijn allemaal symptomen van het lichaam die je informatie geven over wat er in je lichaam gaande is. Wanneer je lichaam gezond is en er is balans in je hormoonhuishouding is afvallen daar een gevolg van! Dus de focus zal eerst op het in balans brengen van je hormonen moeten liggen.
Als gevolg van slechte voeding, gebrek aan beweging en stress raken de hormonen uit balans. Bij vrouwen zijn er drie hormonale disbalansen die veel voorkomen.
1. Cortisol
Ook wel stresshormoon. De nummer één reden van een disbalans, een teveel aan het cortisol hormoon in het lichaam, is stress. Wanneer een vrouw teveel controle wil houden, over het huishouden, de kinderen, baan, slank willen zijn of verwachtingen van partner of familie, geeft dit veel stress in het lichaam en het zorgt ook voor vermoeidheid. Vooral het ‘moeten’ en het allemaal goed willen doen. Het stresshormoon cortisol slaat meer lichaamsvet op, stress is immers altijd een mechanisme van bescherming geweest. Toen het evolutionair gezien nog niet vanzelfsprekend was dat we te eten had was dit ook extreem stressvol voor het lichaam, die vervolgens in een ‘spaarstand’ ging en meer (buik)vet ging opslaan om te bewaren voor later. Het is dus heel belangrijk om beter met stress om te leren gaan, en het woord ‘moeten’ minder vaak te gebruiken (en voelen). Ook slechte voeding is stressvol voor het lichaam.
2. Schildklier
De schildklier is het tweede hormoon dat snel uit balans raakt. Deze heeft veel belangrijke functies en regelt bijvoorbeeld de stofwisseling en daarmee ook de verbranding in je lichaam. Het reguleert de haargroei, regelt de temperatuur en zorgt dus voor warme handen en voeten. Nummer één reden van een trager werkende schildklier zijn deficiënties of tekorten in je lichaam. De schildklier heeft mineralen, zoals jodium, nodig om te functioneren. Zonder jodium kan er geen schildklierhormoon worden aangemaakt en met te weinig van dit hormoon gaat de schilklier trager werken wat op den duur leidt tot klachten als moeilijk kunnen afvallen of koude handen en voeten. Er zijn maar weinig voedingsmiddelen die jodium bevatten, om die reden stopt de overheid het in brood en tafelzout. Maar als je deze producten weinig eet zul je er extra op moeten letten dat je dit mineraal binnenkrijgt, bijvoorbeeld kelp of zeewier. Selenium is ook een belangrijk mineraal voor de schildklier. Wat je absoluut moet vermijden zijn soja producten zoals tofu, sojayoghurt, sojamelk of vegetarische burgers. Soja bevat fytinezuur, een stof met de eigenschap om mineralen naar zich toe te trekken en jodium is hier heel gevoelig voor. Wat je wel kunt eten zijn gefermenteerde soja producten zoals sojasauzen, miso of tempé (ook wel tempeh). Door het proces van fermentatie gaat fytinezuur verloren. Stop ook met diëten, wanneer er minder voeding binnenkomt reageert de schildklier hierop door minder hard te werken en minder te verbranden.
3. Oestrogenen
Ook het vrouwelijk geslachtshormoon kan snel uit balans raken. Er zijn ‘goede’ en ‘slechte’ oestrogenen, ze zijn niet allemaal per definitie goed of slecht. De nummer één reden voor disbalans, een teveel aan oestrogenen, is toxiciteit. Er zijn twee bronnen van oestrogenen die je wilt vermijden: fyto-oestrogenen, ofwel plantaardige oestrogenen in voeding en xeno-oestrogenen uit bijvoorbeeld plastic verpakkingen van onze voeding of uit onze leefomgeving die we op allerlei manieren binnenkrijgen. Dit is nog een reden om soja te vermijden, want deze producten bevatten fyto-oestrogenen. Net als peulvruchten, kikkererwten, doperwten, pinda’s, linzen. Hoe meer van die slechte oestrogenen we in ons lichaam hebben, hoe meer vet ons lichaam gaat opslaan. Ook zorgt het voor meer klachten tijdens de menstruatie of menopauze zoals hoofdpijn, migraine of gevoelige borsten. Het verlaagt je libido, verslechtert je huid en stimuleert vetopslag op de bovenbenen. Ook wil je het eten in plastic verpakkingen vermijden, deze bevatten de zogenaamde kunstmatige oestrogenen: xeno-oestrogenen. Kies liever voor glas, ook als je bijvoorbeeld drinken mee wilt nemen naar werk. En verhit nooit plastic bakjes met eten, bijvoorbeeld in de magnetron, ook dan komen deze stoffen vrij.
Voor al die hormonen zijn er specifieke voedingsmiddelen die dat hormoon weer in balans kunnen brengen. Dus het gaat niet alleen om slechte voedingsstoffen vermijden, maar ook goede voedingsmiddelen toevoegen. IN de praktijk kunnen we de hoeveelheid goede en slechte oestrogenen meten in je urine en kijken we welke hormonen bij jou uit balans zijn, daarna kunnen wij jou adviseren welke voedingsmiddelen en voedingssupplementen je hormonen weer in balans brengen.
Veel hormonale klachten verminderen al aanzienlijk met simpele aanpassingen in de voeding.
Een aantal suggesties om je hormonen in balans te brengen:
Eet niet te veel van de volgende hormoonverstoorders
– hoge calorie-inname
– suiker en geraffineerde zetmelen (alle witmeelprodukten);
– alcohol, koffie, zwarte thee en chocolade (vooral niet in de laatste weken voor de menstruatie en zeker niet tijdens de overgang, geeft opvliegers)
– gebakken of gefrituurde vetten
– hormonen in vlees (mag officieel niet in de EU, kies toch liever biologisch vlees)
– ( koe)kaas (in het bijzonder de week voorafgaande aan de menstruatie en in de overgang)
– de pil
– niet roken
– blootstelling aan xeno oestrogenen
– Vermijd stress