Gluten zijn eiwitten die zich bevinden in granen als tarwe, rogge, haver, gerst, spelt en kamut. Gluten beinvloedt de bakeigenschappen van een meel. Het neemt toegevoegd water op en zwelt daarbij, zodat een kneedbaar deeg ontstaat. Bij het bakken geeft het weer een deel van het water af aan het in het meel aanwezige zetmeel, zodat het het brood samenhoudt. De kwaliteit van het gebakken materiaal is afhankelijk van de hoogte van de hoeveelheid gluten in het gebruikte meel,

Gluten worden al langer als een belangrijk allergeen erkend. Zelfs de industrie heeft hierover al een stelling ingenomen. Zo wordt het probleem gluten inmiddels al uit de babyvoeding volledig weggelaten.

Bij coeliakie spelen gluten een zeer beslissende rol. Gluten is hier het antigeen en zorgt voor een immuunreactie, die door het dagelijks gebruik van gluten middels de voeding tot een continue ontsteking leidt en uiteindelijk tot weefselbeschadiging leidt. Deze, automatisch voortdurende reactie vindt langzaam plaats over een langere periode van ca. 10-13 jaar – en wel steeds op dezelfde plaats, namelijk aan de darmvlokken. De beschadiging aan het weefsel schrijdt in deze tijdsperiode steeds verder voort en heeft op het einde van het verloop van de ziekte een complete afbraak van de darmvlokken tot gevolg gehad, zodat de darm nog slechts een glad oppervlak heeft. Pas op dit moment wordt bij de diagnose gesproken van coeliakie.
Coeliackie komt bij ongeveer 1 op de 100 personen voor. Dat is meer dan vroeger werd aangenomen. Uit onderzoek blijkt dat jongeren tegenwoordig vijf keer zoveel kans hebben op de ziekte in vergelijking met jongeren in de jaren vijftig, hoewel coeliakie op elke leeftijd kan voorkomen. Onderdiagnostiek is een belangrijke factor. Volgens de organisatie Coeliac UK wordt de diagnose slechts bij 10-15% van de patiënten gesteld.

Er is echter een grote groep personen die niet leidt aan coeliackie maar die weldegelijk een overgevoeligheid heeft op gluten. Die personen ervaren al hun hele leven lang klachten als vermoeidheid, huidproblemen, depressie, traag werkende schildklier of anti stoffen tegen schildklier, bloedsuikerproblemen, gewrichtsklachten, concentratie problemen. 

Als er uit de darmflora analyse of bloedonderzoek een positieve t-transglutaminase of anti-gliadine komt, of als de Imu Pro voedselovergevoeligheidstest  een positieve uitslag voor gluten laat zien, is het verstandig om tijdelijk of definitief een glutenvrij dieet te volgen.

Bij een positieve t-transglutaminase ontwikkel je niet perse anti stoffen tegen gluten (Imu Pro geeft dan geen positieve uitslag voor gluten) maar er is wel een foutieve afbraak van gluten welke leidt tot het ontwikkelen sIgA anti-transglutaminase. Hierdoor wordt de darmwand aangetast. Er is dus sprake van een gluten enteropathie.

Bij een hoge score voor gluten in de Imu Pro zijn er anti stoffen tegen gluten gevonden en is het verstandig om gluten (in ieder geval voor een jaar) te laten staan. Eventueel kan later, bij het herhalen van de test, rotatiegewijs weer gluten worden gegeten.
Ervaring is dat mensen die glutenvrij (moeten) eten vaak een vitaminen- en mineralen tekorten hebben. Vaak is er een tekort aan vitamine B2, B12, B6 en foliumzuur gehalte en is er een zink en tryptofaan (B3) tekort. Het lijkt nuttig om regelmatig Hb en ferritine en homocysteine te laten bepalen. Bij een aantoonbaar tekort is suppletie noodzakelijk. Ook vitamine D en K spiegel (aangemaakt door de darmflora) ligt in het algemeen te laag.

Glutenvrij eten lijkt lastig maar is het niet. Er is tegenwoordig heel veel lekkers op de markt zonder gluten. De lunch aanpassen (zonder brood) en lekker variëren met salades, warme maaltijden, soep of glutenvrije crackers of kokoswraps is goed te doen. En als ontbijt zijn de papjes van glutenvrije granen zoals havermout, boekweit, quinoa, gierst helemaal ingeburgerd. Graag maak ik met jou een aangepast voedingsadvies.  Ik ben een fan van de Biobites crackers, heerlijke raw food crackers van biologisch geteelde voeding als je even geen tijd hebt om te koken. Als je wilt bestellen, maak dan gebruik van mijn kortingscode ‘essentieel’ en je krijgt 10% korting op de door jou aangeschafte producten.