Tot de gewrichtsaandoeningen behoren een breed scala van aandoeningen: chronische reumatoïde artritis, artrose, osteoporose, jicht en bijvoorbeeld fibromyalgie (‘weke-delen-reuma’). Bij gewrichtsaandoeningen raken botweefsel, kraakbeen en/of bindweefsel (collageen, elastine) beschadigd, wat klachten als stijfheid, gewrichtszwellingen en -ontstekingen, pijn en gewrichtsmisvormingen tot gevolg heeft. Onderstaand tref je 8 vragen die je jezelf kunt stellen als je gewrichtsaandoeningen wilt behandelen.

1. Speelt auto-immuniteit een rol?

Reumatoïde artritis wordt beschouwd als een auto-immuunziekte; bij fibromyalgie wordt dit als oorzakelijke rol vermoed. In het geval van auto-immuniteit is behandeling van een overactief immuunsysteem primair, secundair de behandeling van de gewrichten. Wat maakt dat het immuunsysteem het eigen lichaam aanvalt? Welke belastende factoren zijn aanwezig? Factoren als slechte spijsvertering, lekke darm, toxische belasting (pesticiden, plastics), zware metalen, slaapgebrek, stress, westerse voeding met geraffineerde oliën en koolhydraten en vaccinatieschade worden allemaal in verband gebracht met het ontstaan van auto-immuunaandoeningen.

2. Hoe is je spijsvertering?

De darm heeft een centrale rol in de opname van nutriënten. Daarnaast is de darm van groot belang voor het immuunsysteem. Alles bepalend is de kwaliteit en diversiteit van het darmmicrobioom en de permeabiliteit van het darmepitheel. De eencellige mucosale bekleding van het hele darmkanaal wordt ook wel GALT (Gut Associated Lymphoid Tissue) genoemd: de darm-geassocieerde lymfoïde weefsels. Dit is het specifieke immuunsysteem van de darm. De gezondheid van deze darmbekleding is afhankelijk van voldoende vitamine A en D. Extra toevoeging van fermenteerbare vezels zoals resistent zetmeel bevorderen de vorming van korte-ketenvetzuren (o.a. butyraat en propionaat). Vooral butyraat dient als voeding voor de enterocyten en zorgt tevens voor krachtige tight-junctions. Ook berberine en zink ondersteunen de tight-junctions. De aanmaak van darmslijmvlies wordt gestimuleerd waardoor ook de darmbarrière herstelt. De hechting van pathogenen wordt bemoeilijkt en gunstige darmbacteriën (residente flora) kunnen zich makkelijk uitbreiden.

Bij chronisch gebruik van NSAID’s neemt de kans op (voedsel)overgevoeligheden toe. Ze beschadigen het darmslijmvlies met als gevolg dat triggers en allergenen ongestoord via de darmwand in het bloed terecht komen.

3. Is je lichaam voldoende basisch?

Voor het goed verlopen van de stofwisselingsprocessen is een juiste zuurtegraad in het lichaam, namelijk licht basisch, essentieel. Bij gewrichtsaandoeningen is het milieu in de weefsels vaak te zuur. Stofwisselingsprocessen worden geremd, waardoor afvalstoffen zich ophopen, gewrichten verder beschadigd raken en herstelprocessen vertragen. Voeding rijk aan basevormende producten (specifiek groenten) en beperkt in zuurvormende producten kan het zuur-base-evenwicht verbeteren. Tevens kan aanvulling van basische supplementen uitkomst bieden.

4. Krijgt je lichaam voldoende bouwstoffen?

Voor de opbouw en het herstel van de gewrichten zijn voldoende eiwitten essentieel. De basismatrix van proteoglycanen wordt gevormd door glucosaminesulfaat en chondroïtinesulfaat . MethylSulfonylMethaan (MSM) is een zwavel die van nature voorkomt in de weefsels van ons lichaam en zorgt voor souplesse. Gecombineerde inname van deze drie nutriënten heeft een synergetisch effect . Verder zijn B-vitamines, vitamine C, calcium, magnesium, mangaan, borium en silicium als cofactoren noodzakelijk. Aanvulling met een multisupplement is in het algemeen aan te raden om aan al deze nutriënten te voldoen.

5. Krijgt je lichaam voldoende antioxidanten?

Bij veel gewrichtsaandoeningen is er sprake van een verhoogde productie van vrije radicalen. Deze agressieve deeltjes beschadigen het bot-, kraakbeen- en bindweefsel. Antioxidanten als bètacaroteen, vitamine C en E, bioflavonoïden, zink, mangaan en selenium vangen deze vrije radicalen weg en beperken zo de schade. Met name groenten, fruit, bepaalde kruiden en specerijen zijn rijk aan antioxidanten. De voeding kan worden aangevuld met een breed antioxidantcomplex. Van toegevoegde waarde zijn glutathion als belangrijk intracellulaire antioxidant en co-enzym Q10 als vetoplosbaar antioxidant werkzaam in de mitochondriën.

6. Is de prostaglandinehuishouding gezondheids- of ontstekingsbevorderend?

In strijd tegen chronische inflammatie is de inname van voldoende onverzadigde vetzuren van belang. Vette vis, noten, zaden en koudgeperste oliën bevorderen de aanmaak van ontstekingsremmende, afweerondersteunende prostaglandines. Eventueel kan de voeding worden aangevuld met oliecapsules (bijv. visolie, zwarte bessenzaadolie). Verzadigde vetten en transvetten (geharde vetten) uit bijvoorbeeld vet vlees, snacks, margarine, kaas en verder alcohol, geraffineerde suikers, en kunstmatige hulpstoffen (E-nummers) bevorderen de aanmaak van ontstekingsbevorderende, afweerondermijnende prostaglandines. Daarom is het aanbevolen om deze producten te beperken.

Natuurlijke curcuminoïden-formule met hoge biologische opneembaarheid heeft een krachtige antioxidatieve en anti-inflammatoire werking.
Een mix proteolytische enzymen (nuchter ingenomen) remt het inflammatieproces en gevormde immuuncomplexen worden versneld afgebroken en afgevoerd. Hierdoor wordt zowel zwelling, pijn als inflammatie gereduceerd zonder te infereren met het natuurlijk herstellingsproces.

7. Wat is je lichaamsgewicht?

Bij ondergewicht neemt de spiermassa af, vermindert de immuniteit en is de kans op tekorten aan voedingsstoffen groter. Dit heeft een negatieve invloed op de gewrichten. Overgewicht is eveneens ongunstig: de gewrichten raken overbelast en de urinezuurspiegels zijn hoger. Normalisatie van het gewicht door een goede voeding en extra lichaamsbeweging is aan te bevelen.

8. Overige

Stress heeft een negatieve invloed op o.a. de spijsvertering, het zuur-base-evenwicht, het afweersysteem en zorgt voor een vergroot verbruik van vitamines en mineralen. Zorg voor voldoende rust en ontspanning.
Voldoende inname van vitamine D in combinatie met voldoende eiwitinname (specifiek leucine) zorgt voor meer spiermassa en minder ouderdomskwalen waaronder gewrichtsklachten.

1. Referenties

1. Li N, Gu L, Qu L, et al. Berberine attenuates pro-inflammatory cytokine-induced tight junction disruption in an in vitro model of intestinal epithelial cells. Eur J Pharm Sci. 2010. 
2. Wang X, Valenzano MC, Mercado JM, et al. Zinc supplementation modifies tight junctions and alters barrier function of CACO-2 human intestinal epithelial layers. Dig Dis Sci. 2013. 
3. Zhu X, Sang L, Wu D, et al. Effectiveness and safety of glucosamine and chondroitin for the treatment of osteoarthritis: a meta-analysis of randomized controlled trials. J Orthop Surg Res. 2018. 
4. Lubis AMT, Siagian C, Wonggokusuma E, et al. Comparison of Glucosamine-Chondroitin Sulfate with and without Methylsulfonylmethane in Grade I-II Knee Osteoarthritis: A Double Blind Randomized Controlled Trial. Acta Med Indones. 2017 Apr;49(2):105-111.
5. Amalraj A, Varma K, Jacob J, et al. A Novel Highly Bioavailable Curcumin Formulation Improves Symptoms and Diagnostic Indicators in Rheumatoid Arthritis Patients: A Randomized, Double-Blind, Placebo-Controlled, Two-Dose, Three-Arm and Parallel-Group Study. Journal of Medicinal Food. October 2017. 
6. Evers AW, Verhoeven EW, van Middendorp H, et al. Does stress affect the joints? Daily stressors, stress vulnerability, immune and HPA axis activity, and short-term disease and symptom fluctuations in rheumatoid arthritis. Ann Rheum Dis. 2014. 
7. Keliane Liberman K, Njemini R, Luiking Y, et al. Thirteen weeks of supplementation of vitamin D and leucine-enriched whey protein nutritional supplement attenuates chronic low-grade inflammation in sarcopenic older adults: the PROVIDE study. Aging Clinical and Experimental Research. June 2019.