Candida albicans
Candida en andere gisten zijn overal in de natuur aanwezig, zoals in de aarde, in het voedsel en ons lichaam. De darm bevat bacteriën, gisten en schimmels (en virussen) die samen voor een gezond milieu zorgen. De gisten behoren (in lage aantallen) tot de normale bewoners van het slijmvlies.
Een belangrijke gist soort is Candida albicans. Een toename van Candida cellen in de darm kan klachten veroorzaken. Die overmatige groei van Candida (candidiasis) wordt vaak een ‘schimmelinfectie’ genoemd, maar Candida is een gist. Candida cellen hechten zichzelf aan de darmwand en kunnen de darmbarrière niet gemakkelijk passeren. De cellen zullen daarom zelden in het bloed komen.
Vrouwen kunnen last hebben van chronische vaginale klachten. Door gebruik van de anticonceptiepil nemen de aantallen Candida cellen toe. Een toename van deze gisten komt ook voor op de huid, mond, slokdarm en de tong. Bij pasgeboren baby’s komt een lichte overgroei met gisten in de vorm van spruw – meestal in de eerste vier levensweken – voor en hoeft niet medicinaal behandeld te worden. Na de geboorte kan tijdelijk een overgroei ontstaan, daar de weerstand zich nog moet ontwikkelen.
Symptomen Candida albicans
Een overmatige groei van Candida kan verdacht worden wanneer de volgende indicaties aanwezig zijn:
- Winderigheid of opgezette buik
- Brijachtige, ongevormde ontlasting
- Ontlasting die plakt aan wc
- Gistende ontlasting
- Onverteerd voedsel
- Toename van klachten bij consumptie van suiker of zetmeel
- Misselijkheid
- Anale jeuk
- Vermoeidheid
- Trek in zoet
- Huidaandoeningen
- Vrouwen: vaginale Candida-klachten
- Bij gebruik van antibiotica, anticonceptie, pijnstillers
Oorzaken
Candida albicans en andere gisten kunnen voorkomen in de darm, de mond, de vagina of de huid zonder klachten te veroorzaken. Ze komen daar van nature voor en worden door andere organismen in bedwang gehouden. De infectie kan zich gaan manifesteren als het ‘klimaat’ verandert. Wanneer voor de gisten de omstandigheden gunstig zijn ten opzichte van hun ‘bewakers’, kunnen ze de overhand krijgen en kan de gecontroleerde situatie omslaan in een overgroei of infectie.
Risicofactoren
Het gebruik van antibiotica doet de goede darmflora sterk dalen. De aantallen darmbacteriën nemen af en ook de diversiteit, de variatie van soorten. Dit gaat vaak samen met een toename van gisten zoals Candida. Hoge aantallen komen eveneens vaker voor bij darmaandoeningen, zoals de ziekte van Crohn. Bij een besmetting met de parasiet Dientamoeba fragilis zie men vaak een stijging van de Candida aantallen. Bij overgewicht is er vaak een toename van Candida, met name doordat het dieet te veel zetmeel bevat. Mensen met diabetes, te hoge insulinespiegels en bloedsuikerproblemen hebben in veel gevallen een Candida infectie. Ook een overmatig alcoholgebruik kan zorgen voor Candida overgroei.
Candida infectie
Vrouwen kunnen last hebben van chronische vaginale klachten. Door gebruik van de anticonceptiepil nemen de aantallen Candida cellen toe. Een toename van deze gisten komt ook voor op de huid, mond, slokdarm en de tong. Bij pasgeboren baby’s komt een lichte overgroei met gisten in de vorm van spruw – meestal in de eerste vier levensweken – voor en hoeft niet medicinaal behandeld te worden. Na de geboorte kan tijdelijk een overgroei ontstaan, daar de weerstand zich nog moet ontwikkelen. Candida cellen hechten zichzelf aan de darmwand en kunnen de barrière niet gemakkelijk passeren en zullen zelden in het bloed komen.
Soorten Candida
Candida en gisten zoals bakkersgist, hebben veel met elkaar gemeen. Candida albicans is de bekendste van de Candida soorten. In de darm komt Candida albicans het vaakst voor; 46% van de andere Candida soorten wordt gevormd door: Candida tropicalis, Candida glabrata, Candida krusei en Candida parapsilosis. Voeding bevat tal van gisten, zoals Saccharomyces cerevisiae (bakkersgist). Zuurdesembrood wordt gebakken met wilde gisten, Candida milleri. Ook bier en wijn bevatten natuurlijke gisten. Deze soorten worden zelden in de darm aangetroffen.
Dieet
Vaak wordt een ‘Candida dieet’ aangeraden en het eten van zuurdesem brood. Maar het advies is om een zetmeelarm dieet te gebruiken. Laat alle granen weg, maak soepen, salades, eet veel groenten (500 gr per dag) en vis. Niet alleen neemt de Candida groei af, je voelt je ook nog eens stukken beter en bij overgewicht kun je afvallen met als gevolg dat er normale insulinespiegels ontstaan. De grote verdienste van het uitgebreide Candida dieet – een suikervrij dieet, waaruit alle zetmeelrijke producten en sappen zijn verwijderd – is dat de darmflora verbetert en je automatische fitter en energieker wordt.
Analyse
Je kunt een ontlastingsonderzoek laten doen, waarbij het hele plaatje zoals spijsvertering, darmmicrobioom en diversiteit wordt aangevraagd. Men kan bij aantallen van meer dan 4000 gistcellen per gram ontlasting (4∙103) een behandeling overwegen. Dat neemt niet weg dat sommige mensen al bij lagere aantallen klachten kunnen hebben door gist overgroei. Ook kan er een allergie voor gisten aanwezig zijn. Bij mensen met een verzwakt immuunsysteem, diabetes, personen die chemotherapie ondergaan of corticosteroïden gebruik is een infectie niet zonder risico. Ook is het aanvragen van een uitstrijkje van de vagina, mond of het rectum mogelijk. Bij chronische darmklachten en een toename van gisten is het verstandig om ook een test op parasieten aan te vragen.
Behandeling
De behandeling wordt gevormd door een combinatie dieet en medicatie en of supplementen.
- Zowel bij een matige stijging als bij een sterke overgroei met gisten en schimmels is het advies het voedingspatroon te veranderen. Dit is een belangrijk element in de behandeling van Candida albicans in de darm. Gebruik een zetmeelarm dieet. Laat suikers en geraffineerde koolhydraten weg (dus alle koekjes, snoep en verborgen suikers). Maar reduceer ook je zetmeelrijke voeding zoals brood en rijst, daar zij voor meer dan 60% uit zetmeel bestaan.
- Behandeling van parasieten indien aanwezig.
- Reguliere medicatie, nystatine, wordt vaak ingezet en is op recept verkrijgbaar. Nystatine kent maar weinig bijwerkingen. Na een paar dagen zijn de gisten al verdwenen. Zij kunnen echter weer terugkomen. Sommige patiënten voelen zich beter zolang zij dit middel gebruiken; het kan langdurig worden gebruikt.
- Ondersteuning van de spijsvertering: zorg voor voldoende enzymen en maagzuurproductie
- Opbouwen van een sterk darmmicrobioom met pre- en probioticaAan te raden testen:
Microbioom Mini – Praktijk Preventieve Geneeskunde (pgpraktijk.nl)
Microbioom midi + parasieten – Praktijk Preventieve Geneeskunde (pgpraktijk.nl)
Microbioom maxi Plus + maagzweerbacterie + gluten – Praktijk Preventieve Geneeskunde (pgpraktijk.nl)
Microbioom maxi + parasieten – Praktijk Preventieve Geneeskunde (pgpraktijk.nl)
Darmtherapie pakket: traject inclusief ontlastingsonderzoek en 6 consulten – Praktijk Preventieve Geneeskunde (pgpraktijk.nl)