Brood, weldoener of boosdoener?
Iedereen die dacht dat een volkerenboterham gezond was, werd vorige week in vertwijfeling gebracht. Notabene een bakker zei: ‘Brood is een dikmaker’. Hoe kan dat?
Brood is een dikmaker…
Dat was schrikken: een bakker die zegt dat brood ongezond is en zelfs een dikmaker. Want: ‘Eén volkerenboterham heeft een groter effect op de bloedsuikerspiegel dan één eetlepel suiker. Dat komt door de hoge glycemische index van tarweproducten.’ Dezelfde dag zat deze bakker Menno ’t Hoen in allerlei radio- en tv-programma’s. Was brood ineens net zo slecht als cola en hamburgers?
Wat zijn de feiten?
Brood is gemaakt van tarwe; een koolhydraat. Koolhydraten worden in het lichaam omgezet tot suiker. Die suiker is een belangrijke energiebron voor het lichaam. Om die reden zijn koolhydraten (brood, peulvruchten, groente en fruit en melkproducten) belangrijk.
Elk voedingsmiddel kan je indelen in ‘snelle’ en ‘langzame’ koolhydraten, afhankelijk van hoe snel ze het bloedsuikergehalte in het bloed verhogen. Bewerkte producten met simpele koolhydraten worden snel afgebroken en dus snel in de bloedbaan opgenomen. Producten als groente en fruit hebben complexe koolhydraten en worden langzaam opgenomen.
Brood leidt dus tot een hoge piek in je bloedsuikerspiegel?
Ja. Maar is dat ongezond? Het Voedingscentrum meent van niet. Volgens hen kunnen gezonde mensen die piek in de glucosewaarde makkelijk opvangen en zo hun glucosewaarden prima binnen de grenzen houden. Maar daar is veel discussie over. Zo stelt Remko Kuipers, onderzoeker van de UMC Groningen, dat juist de inname van snelle koolhydraten de kans op hart- en vaatziekten verhoogt.
Wat is het nadeel van een snel stijgende bloedsuikerspiegel? Na een piek volgt een dal. En dat is de reden dat je twee uur na de broodmaaltijd weer trek krijgt in iets lekkers. We worden dus niet per se dik van te véél brood. Wel door het toegeven aan tussendoortjes.
Maken snelle koolhydraten eerder dik?
Ook niet. De suikers worden snel afgebroken en opgeslagen in het lichaam. Pas als je deze energie niet verbruikt, krijg je een buikje. “Te véél brood, maakt dus dik”, nuanceert bakker Menno ‘t Hoen. Anders gesteld: of het nu vetten, eiwitten of koolhydraten zijn: wat je niet verbrandt, slaat je lichaam op als vet.
Is volkorenbrood nu gezond of ongezond?
Tarwe levert koolhydraten op, die hebben we nodig. Maar: tarwe laat onze bloedsuikerspiegel snel stijgen en dalen, waardoor we vaak trek krijgen in tussendoortjes. Door te weinig te bewegen en te veel te snacken, verbranden we die koolhydraten en extraatjes niet. Vanaf dat moment wordt zelfs brood indirect een dikmaker.
Waarom eten we eigenlijk zoveel brood?
“Volkoren wordt gepromoot door het Voedingscentrum”, stelt ’t Hoen. “Daarnaast is het een gemaksproduct. Je haalt sneetjes uit de diepvries en neemt het zo mee.”
En zou je zonder brood kunnen?
De mineralen ijzer, zink, calcium en vezels kun je ook uit groente, fruit, noten en zaden halen. Zelfs voor de vitaminen hoef je tarwe niet te eten. In een volkorenboterham zit twee procent van de dagelijkse hoeveelheid vitamine B1. Eet je dezelfde hoeveelheid venkel? Dan krijg je drie keer meer vitamine B1 binnen.
En wat doen we dan met al dat lekkere brood?
Gewoon opeten… Maar niet als hoofdmaaltijd. Volgens ‘t Hoen moet brood een bijrol krijgen; als begeleider bij een maaltijd. “Bijvoorbeeld bij een kop soep. Nog steeds staan koolhydraten dan op het menu, alleen krijgen ze een andere rol.”
Wat eet je dan als ontbijt of lunch?
Je kunt als lunch een salade maken met vis, kip of ei en noten zaden. Of eet een warme maaltijd met veel groente zoals in het zuiden. Dit is ook helemaal niet zo slecht. Een ontbijt met minder suikers kan een omeletje zijn, fruit met noten of kwark met fruit. Deze maaltijden zorgen voor minder pieken en dalen in je energievoorziening.
Probeer ook om twee keer per dag een flink portie groente en fruit te eten en twee tot drie stukken fruit. Hoewel het van persoon tot persoon verschilt, moeten koolhydraten ongeveer twintig tot veertig procent van je dagelijkse energievoorziening uitmaken.
En als je brood koopt, waar moet je dan op letten?
“Koop zo zuiver mogelijk brood. Dus met zo min mogelijke toevoegingen, zoals e-nummers. Dit is alleen maar toegevoegd om het maakproces te versnellen, maar hierdoor neem je de vezels wel moeilijker op”, aldus bakker ’t Hoen.