Wereldwijd zijn allergieën een vaak voorkomend gezondheidsprobleem. Volgens de World Allergy Organization (WAO) staan allergieën op de 4^e plaats van chronische ziekten en heeft zo’n 30-40% van de wereldbevolking last van één of meerdere allergieën. De verwachting is dat dit aantal de komende jaren nog verder zal toenemen.

Wat is een allergie?
Een allergie is een ongewenste reactie van het immuunsysteem in het lichaam. Dit systeem ‘bekijkt’ elke stof die het lichaam binnenkomt, het spoort stoffen op die er niet thuis horen en schakelt deze uit door middel van een ontstekingsreactie. Bij een allergie reageert het lichaam op vrijwel dezelfde manier. Alleen reageert het dan op stoffen waar het eigenlijk  niet op hoeft te reageren, zoals bijvoorbeeld voedingsstoffen of stuifmeel.

Bij de ontstekingsreactie komt in het lichaam de stof histamine vrij. Histamine zorgt er onder andere voor dat de bloedvaten wijder worden, zodat meer witte bloedcellen, die de lichaamsvreemde stof en het beschadigde weefsel ‘opeten’, de ontstekingsplek kunnen bereiken. Door het wijder worden van de bloedvaten zetten de weefsels op. Het zwellen van het neusslijmvlies bij hooikoortsklachten is hier een goed voorbeeld van. Histamine is de stof die verantwoordelijk is voor de klachten die gepaard gaan met allergie: roodheid, zwelling en jeuk. Als medicatie bij hooikoorts worden vooral anti-histaminica voorgeschreven. Anti-histaminica bestrijden de symptomen die het vrijkomen van histamine met zich meebrengt.

Allergische reactie variëren in sterkte. Van niezen, loopneus en diarree tot de meest extreme reactie: de  ‘anafylactische shock’. Deze reactie vindt plaats als de ontstekingsreactie niet alleen optreedt in het weefsel dat direct in contact stond met het allergeen, maar als in een veel groter deel van het lichaam dezelfde reactie optreedt. Door massale bloedvatverwijdering valt de bloeddruk weg en kan men overlijden. Deze heftige reactie kan ontstaan bij contact van allergenen met de huid, luchtwegen en de darmen maar ook bij insectensteken of medicatie.

ALLERGISCH OF INTOLERANT?
Een allergie is een reactie van het menselijk afweersysteem (het immuunsysteem met antistoffen) op stoffen van buitenaf waar het lichaam normaal gesproken niet heftig op behoort te reageren. De stoffen die bij mensen zo’n heftige reactie kunnen veroorzaken, noemen we allergenen.

Bekende allergenen zijn gras- en boompollen (hooikoorts), huisstofmijten, huisdieren en voedsel. De meeste allergenen bestaan uit eiwitten die gewoon in de natuur voorkomen. Nadat deze stoffen het lichaam zijn binnengekomen (via de neus, mond en/of de huid) kunnen ze, bij mensen die daarvoor gevoelig zijn, allergische klachten veroorzaken.

Bij intolerantie voor een stof reageert een persoon met een ongewone lichamelijke reactie op het contact met die stof, terwijl diezelfde stof bij anderen gewoonlijk geen bijzondere reactie veroorzaakt. Bij intolerantie is het immuunsysteem niet betrokken zoals wel het geval is bij allergie. Een voorbeeld is lactose intolerantie, waarbij melksuiker (lactose) uit de voeding niet verteerd kan worden door het ontbreken van het enzym lactase in het lichaam, waardoor het lichaam het melksuiker als lichaamsvreemd gaat zien.

Allergisch en nu?
Wie een allergie heeft, kan het allergeen het beste zoveel mogelijk vermijden. Blijkt het eten van aardbeien de allergie te veroorzaken, dan is het vrij eenvoudig om deze te laten staan.
Het wordt al ingewikkelder bij een allergie voor pinda’s. Deze worden veel gebruikt in de voedingsindustrie en zijn in heel veel verschillende producten verwerkt.
Door de etiketten goed te lezen kan men er achter komen of er pinda’s in een product verwerkt zijn. Mits alles wat in een product verwerkt is ook daadwerkelijk en duidelijk vermeld staat. Dit is onlangs gelukkig een stuk eenvoudiger geworden. Sinds december 2014 zijn fabrikanten verplicht om de veertien meest bekende allergenen duidelijk – bijvoorbeeld vetgedrukt – op het etiket te vermelden.
Vaak is het onmogelijk om een allergeen te vermijden. Mensen die bijvoorbeeld geplaagd worden door hooikoorts kunnen moeilijk het hele voorjaar binnen blijven om stuifmeel en pollen te vermijden. Erger nog, het hooikoortsseizoen blijkt steeds langer te duren. Een belangrijke boosdoener hierin is de plant ambrosia. Deze komt van oorsprong niet voor in onze omgeving. Doordat echter de zaden verwerkt zijn in vogelvoer, heeft deze plant zich snel kunnen verspreiden. De komst van ambrosia is zorgwekkend. De pollen of stuifmeelkorrels van ambrosia zijn wereldwijd de belangrijkste veroorzakers van hooikoorts. Daar komt bij dat de bloeitijd van ambrosia heel laat is: van half augustus tot oktober. Hierdoor wordt de hooikoortsperiode die wij van oudsher kennen zo’n 2 maanden verlengd.

Natuurlijke anti-histaminica
Mensen voor wie het niet mogelijk is om het allergeen te vermijden, krijgen veelal het advies om de eerder genoemde anti-histaminica te nemen op het moment dat de allergie opspeelt. Deze middelen remmen de afgifte van histamine: de stof die verantwoordelijk is voor de klachten bij allergie, zoals zwelling en jeuk.
Er zijn verschillende soorten anti-histaminica. Maar in de natuur kennen we ook kruiden en planten met anti- histamine werking.

Steeds meer allergieën
Dat allergieën steeds vaker voorkomen wordt in relatie gebracht met factoren zoals luchtverontreiniging, de verregaande bewerking van voeding, nieuwe stoffen in kleding en erfelijkheid. Indien één van de ouders allergisch is, is de kans dat een kind dat ook is ongeveer 30%. Zijn beide ouders allergisch, dan stijgt de kans zelfs naar 70%.
Ook het feit dat we steeds hygiënischer zijn gaan leven lijkt invloed te hebben op allergieën. Volgens de zogenaamde hygiëne-hypothese zorgt het blootstellen aan infectieziektes, parasieten, schimmels en dergelijke in de vroege kinderjaren ervoor dat er later minder allergieën ontstaan. Het lichaam heeft dan al vroeg geleerd om zich te wapenen.
In de afgelopen decennia is de hygiëne flink toegenomen. Door zuivering, sterilisatie, vaccinatie, het gebruik van antibiotica in de voedingsindustrie en het feit dat kinderen minder vaak echt buiten zijn, is de kans dat zij al jong in aanraking komen met parasieten of schimmels gering waardoor het immuunsysteem zich mogelijk minder ontwikkelt.
De hygiëne-hypothese is vaak onderzocht. Onderzoeken, zoals het in september 2014 gepubliceerde onderzoek van de Amerikaanse John Hopkins University (Journal of Allergy and Clinical Immunology Volume 134, Issue 3, Pages 593-601.e12), tonen aan dat er zeker een kern van waarheid in zit. Uit dit onderzoek bleek dat kinderen die gedurende hun eerste levensjaar vaak aan dierlijke huidschilfers, allergenen en normale huishoudelijke bacteriën werden blootgesteld, later minder vaak last kregen van astma, allergieën of een piepende ademhaling.  

Weerstand begint in de darmen
De hygiëne hypothese sluit nauw aan op de onderzoeken die aantonen dat er een relatie is tussen de samenstelling van de darmflora en een verhoogde kans op allergieën.
De darmflora of darmmicrobiota is de verzamelnaam voor de miljarden goede en slechte bacteriën, schimmels en gisten in onze darmen. Behalve dat de darmflora verantwoordelijk is voor de spijsvertering, het produceren van spijsverteringsenzymen en vitamine (B en K), draagt de darmflora ook bij aan een gezond darmslijmvlies. Een gezond, goed functionerend darmslijmvlies zorgt voor een juiste opname van voedingsstoffen en waakt ervoor dat ongewenste stoffen zoals allergenen het lichaam niet kunnen binnendringen, waardoor het immuunsysteem niet in actie hoeft te komen. Vanwege deze belangrijke rol van de darmflora en het darmslijmvlies wordt wel gesteld dat de weerstand in de darmen begint. En dat klopt. Zo’n 70-80% van alle afweercellen in het lichaam is actief in de darmen.
Door stress, klimaatverandering, narcose, ouderdom, vervuiling, antibiotica en verkeerde voeding (of voeding waar je overgevoelig voor bent) kan de darmflora uit evenwicht raken. Hierdoor is het niet in staat om de darmslijmvlies goed te voeden, wat vervolgens consequenties heeft voor het functioneren van het immuunsysteem. Inname van ‘goede’ bacteriën (probiotica) en prebiotica (voeding voor de darmbacterieen kan de balans helpen herstellen. WIl je dus grip krijgen op je allergie of hooikoortsklachten, laat dan ontlastingsonderzoek doen om daarna met een gericht stappenplan je darmflora en je darmslijmvlies te kunnen herstellen.

Versterk het immuunsysteem
Een allergische reactie is een verkeerde reactie van het immuunsysteem. Door de weerstand – de barrièrefunctie van het lichaam- te versterken kan ervoor gezorgd worden dat er geen ongewenste stoffen het lichaam kunnen binnendringen en er geen reactie van het immuunsysteem plaats zal vinden.
Het versterken van het immuunsysteem is een kwestie van bouwen. Dit kan niet van de ene op de andere dag. Pas na een aantal maanden gebruik van ondersteunende voedingssupplementen zal resultaat merkbaar zijn. Bij hooikoortsklachten wordt aangeraden om aan het eind van het hooikoortsseizoen te starten, om het immuunsysteem de tijd te geven zich sterk te maken voor het volgende hooikoortsseizoen begint. Vraag dus op tijd een ontlastingsonderzoek aan zodat ook jij klaar bent voor een allergisch-vrij nieuw seizoen!